Art nouveau en La Chaux-de-Fonds

De art nouveau begon ook in La Chaux-de-Fonds (Zwitserland) te bloeien. Veel gebouwen uit het begin van de 20ste eeuw bevatten art-nouveau-elementen. De gebogen vormen van de Franse of Belgische art nouveau ontmoetten de meer geometrische vormen geïnspireerd door de Duitse of Weense Jugendstil: het resultaat werd de sapin- of dennenboomstijl.

La Chaux-de-Fonds, verwoest door een brand in 1794, is een stad die zich in de 19de eeuw richtte op de horloge-industrie en zich sterk ontwikkelde volgens een stedenbouwkundig dambordplan. Dit specifieke kenmerk van het stedelijk ensemble, gebouwd door en voor de horloge-industrie, staat sinds 2009 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

De productieperiode van objecten en kunstwerken in de dennenboomstijl was kort. Minder dan tien jaar scheiden het begin van de Cours Supérieur d'Art et de Décoration van het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Hoewel het onmogelijk is om precies te weten wat de volledige artistieke output van die periode was, zijn sommige objecten herontdekt. Dit is het geval met vijf monumentale glas-in-loodramen die Jules Courvoisier maakte voor de kapel in Cernier-Fontainemelon in 1907. Ze ontbraken toen de kapel in de jaren 1970 werd verbouwd, maar werden begin 2022 herontdekt en toegevoegd aan de collecties van het Musée des beaux-arts. Deze collectie wordt binnenkort tentoongesteld en geïnstalleerd in een kapel die toegankelijk is voor het publiek in de buurt van het crematorium.

De Villa Fallet is een manifest van de sapinstijl, een praktische toepassing van de lezingen van Charles L'Eplattenier, die dit nieuwe ornamentele vocabulaire wilde integreren in de huiselijke architectuur en niet alleen in de decoratie van horlogekasten. De bouw van het huis was een collectieve inspanning van studenten aan de Cours Supérieur d'Art et de Décoration. De plannen werden opgesteld door Charles-Édouard Jeanneret, de toekomstige Le Corbusier, onder leiding van architect René Chapallaz. Alle versieringen waren gebaseerd op het motief van de dennenboom, waardoor een breed scala aan decoratieve ingrepen en experimenten mogelijk was. Smeedijzerwerk, houtwerk, steenwerk en sgraffito maken van de Villa Fallet een totaalkunstwerk, een bewijs van de ontmoeting tussen de Heimatstil en de sparrenstijl.

Sylvie Pipoz, ambtenaar erfgoedontwikkeling van de stad La-Chaux-de-Fonds